Daha önce hiç sosyal medyada gördüğünüz paylaşımların doğruluğunu sorguladınız mı? Ya da gündelik hayatınızda yaşadığınız her şeyi aynı şeffaflıkla sosyal medya hesaplarınıza aktardığınıza inanıyor musunuz? Eğer bu konularda çelişkideyseniz ‘Ördek Sendromu’ ilginizi çekebilir.
Günümüzde dünya nüfusunun büyük bir çoğunluğunun internet kullanıcısı olduğu görülmektedir. Teknolojinin de gelişmesiyle birlikte insanlar hayatlarının hemen her alanında sosyal medya araçlarına ulaşabilir ve sosyalleşebilir hale gelmiştir. Buna bağlı olarak sosyal medya platformlarında oluşturdukları profillerle kullanıcılar, diğer kullanıcılar ile anlık olarak yaşamlarını paylaşabilmektedir. Peki paylaştıkları bu yaşamlar sosyal medyada gözüktüğü gibi midir?
Sosyal medyada insanlar genellikle kendilerini olduklarından daha iyi gösterme eğilimindedir. Takipçileri aslında gerçekte olanı değil, kullanıcının göstermek istediği şekilde ve göstermek istediği kadarını görür. Oldukları konuma, başarılarına rahat ve zahmetsiz bir şekilde gelmiş gibi gösteren kişiler aslında buzdağının sadece görünen kısmını paylaşmaktadır. Bu durum, Stanford Üniversitesi araştırmacıları tarafından ‘Ördek Sendromu’ olarak adlandırılmaktadır. Bu metaforda, suyun yüzeyinde zahmetsiz bir şekilde yüzüyor gibi görünen ördeklerin aslında suyun altında verdikleri mücadele ile; sosyal medyada paylaşılan ile gerçekler arasındaki fark benzetilmektedir. Özellikle günümüzde giderek yükselen dünya standartlarına yetişmeye çalışan insanlar, sosyal medyada bu hedefleri için kendilerini olduklarından çok farklı lanse edebilmektedir. Bu tanımlama ilk olarak öğrenciler için kullanılmasıyla ortaya çıksa da hayatımızdaki birçok kişiye uyarlamamız mümkün. Örneğin; takip ettiğiniz bir kişi lisans eğitimini tamamlayıp mezun olduğuna dair bir paylaşım yapıyor. Siz bu paylaşımı görüp belki ona imreniyorsunuz. Ancak bu kişi paylaşmadığı sürece bu başarının arkasında olan uykusuz geceleri, zorlu projeleri, sınavları hakkında ne kadar bilgi sahibi olabilirsiniz?
Gerçek yaşam ile kişinin sosyal medyada yansıttığı ideal yaşamı arasındaki farkın giderek açılması bazı sorunlara neden olabilmektedir. ‘Ördek Sendromu’ literatürde ortaya konmuş tıbbi bir teşhis olmamakla birlikte psikolojide depresyon, kaygı bozukluğu gibi bazı hastalıkların yordayıcılarından biri olarak görülebilir. Eleştirilme korkusu, başkalarının tepkilerinden çekinme, övülme ihtiyacı gibi nedenler bu sendromun ortaya çıkmasına zemin hazırlamaktadır. İnsanların, zorlandıkları anlar yokmuş gibi, başarılarını sosyal medya hesaplarında parlatmaları diğer kullanıcıların da kendilerini sorgulamalarına, yetersiz hissetmelerine ve kişilerin insanlarla iletişimde güvensizlik yaşamalarına neden olabilmektedir.
Sosyal medyanın bilinçli olarak kullanılması ‘Ördek Sendromu’ ve bunun gibi diğer tetikleyicilerinden korunmanın en önemli yöntemlerinden biridir. Kişinin sosyal medya illüzyonunun farkında olması ve sosyal medyada geçirdiği zamanın yönetimini iyi yapması bu açıdan önemlidir. Bu konuda zorlandığınızı, etkilendiğinizi düşünüyorsanız; bir uzmandan yardım alabilirsiniz.
Stj. Psikolog Tuana Tuğçe Yıldırım
Pelen Psikoloji uzman kadrosuyla Kurtköy, Pendik bölgesinde bireysel psikoterapi, online psikoterapi, çift-eş terapisi, ergen terapisi, kurumsal danışmanlık ve psikolojik testler hizmeti vermektedir.