Hayır Diyememek ve Kişisel Sınırlar: Sağlıklı İlişkiler İçin Neden Önemli?

sınır çizmek

Hayır diyememek yaygın bir durumdur. Çoğu kişinin yaşadığı bu durumun belli sebepleri vardır. Bu durumun çok sık yaşanmasının temel sebeplerinden biri, toplum olarak ısrar eden bireylerden oluşmamızdır. Fazla ısrar eden kişiyi reddettiğimizde ayıp

olabilir diye düşünürüz ve suçluluk hissederiz. Bu durum da hayır dememizi zorlaştırır.

Toplumsal beklentilerle beraber onaylanma isteğimiz de hayır diyemememiz üzerinde etkilidir. Örneğin bir arkadaşınız sizi gitmek istemediğiniz bir yere çağırdı ve zihninizde “Eğer reddedersem beni bir daha çağırmayabilir ve uzaklaşabilirim.” şeklinde bir düşünce oluştuğunda onaylanma isteğiniz hayır diyebilme becerinizin önüne geçebilir.

Aynı onaylanma isteği gibi reddedilme korkusu da hayır demememizi zorlaştırabilir. Karşınızdaki kişi yapmak istemediğiniz bir şey sorduğunda farklı görünmekten korktuğunuz için veya karşınızdaki kişinin tepkisinden çekindiğiniz için hayır demekte zorlanabilirsiniz. Bu durum karşınızdaki kişinin sınırlarınızı tanımasını zorlaştıracaktır. Bu da başta korkulan problemlerin daha çok yaşanmasına sebep olabilir.

Empati olumlu bir duygudur ama fazla empati hayır demeyi zorlaştırabilir. Yoğun ve zorlu bir zamanınızda sizden talepte bulunan birisine empati yapıp reddetmek

istemeyebilirsiniz. Bu durum da hayır demeyi zorlaştırır.

Hayır Diyememenin Sonuçları Nelerdir?

İlk olarak hayır diyememek sağlıksız ilişkileri beraberinde getirir. Reddedememek,

tutamayacağınız sözleri vermenize sebep olacaktır. Karşınızdaki kişi sizden bir şey

istediğinde müsait olmamanıza rağmen ona hayır demek yerine kabul ettiğinizde ve o işi

hakkıyla yapamadığınızda hayır demekten daha büyük bir tepki almanız olasıdır. Bununla beraber hayır diyememek, kendi önceliklerinizi de ihmal etmenize sebep olur. Hayır demenin bencillik olmadığını kavramamız önemlidir. Başkalarına iyi gelebilmek için öncelikle kendi ihtiyaç ve önceliklerimizi bilmemiz gerekir.

Yapmak istemediğimiz bir işi yaparken kendimizi daha stresli ve tükenmiş hissederiz.

Aynı zamanda herkese ve her şeye yetmeye çalışırken kendimizi hiçbir şeye yetemiyorken buluruz. Bu durum da yetersizlik hissini arttırır. Hayır diyememe durumu

arttıkça, bu duygular da yoğunlaşır. Hayır diyememek sağlıklı sınırlar koymamıza engel olur.

Sağlıklı sınırlar koymanın önemi nedir?

Sağlıklı sınırlar kişisel alanınıza sahip olmayı beraberinde getirir. Özgüveni ve özsaygıyı arttırır. Hem duygusal hem de fiziksel olarak kendi önceliklerinizin farkında olmanıza katkı sağlar. Enerjinizi nerede ve nasıl kullanmanız gerektiğini daha iyi bilmiş olursunuz. Sağlıklı sınırlar daha sağlıklı ilişkiler kurmanıza da yardımcı olur. Karşılıklı saygı oluşturabilmenin yolu, sağlıklı sınırlar inşa etmekten geçer.

Sağlıklı sınır çizmenin tek yolu " hayır" demek değildir. Eğer hayır demekte çok zorlanıyorsanız ilk aşamada alternatif sunarak reddedebilirsiniz.

Örneğin “Bugün müsait değilim ama başka bir gün yapabiliriz.” veya kendi önceliklerimizi

belirterek reddedebilirsiniz. Ancak karşınızdaki kişi çok ısrarcı biriyse net ve kararlı bir şekilde reddetmek en iyisi olacaktır.

Unutmamak lazım ki hayır demek için değil, gerçekten sizin sınırlarınızı aşan durumlarda hayır demek gerekir. Sınırlarınızı netleştirmeye çalışırken her şeye hayır diyen biri olmamak için, kendimizi iyi tanımalı; neye, neden evet ve hayır dediğimizi bilinçli şekilde seçmeliyiz.

Stj. Psikolojik Danışman Funda Yılmaz