1978 yapımı Grease, 1950’lerin Amerika’sında geçen ve ergenlik çağındaki gençlerin aşk hayatları, kimlik arayışları ve sosyal çevrelerini konu alan bir müzikal filmdir. Randal Kleiser tarafından yönetilen filmin başrollerinde Olivia Newton-John ve John Travolta bulunur.
Ana karakterler Sandy Olsson ve Danny Zuko’nun yaz tatilinde tanışıp romantik bir
ilişki yaşamasıyla başlayan hikaye, Sandy’nin Danny’nin okuduğu Rydell Lisesi’ne transfer olmasıyla devam eder.
Ergenlik Döneminde Sosyal Baskı ve Toplumsal Cinsiyet Rolleri
Erikson’un Psikososyal Gelişim Teorisine göre, Sandy ve Danny kişilik özellikleriyle toplum tarafından kabul gören ideal kadın ve erkeği temsil ederler. Sandy’nin tatlı, masum ve sakin bir kişiliği ve kurallara uyan bir yapısı vardır. Danny ise oldukça havalı ve asi bir figürdür, “sert erkek” karakterinden ve karizmasından ödün vermez. Ayrıca T-Birds isimli çetenin de lideridir.
Devam etmeden önce biraz Erikson’un Psikososyal Gelişim Teorisinden bahsetmek gerekiyor. Bu teoriye göre her birey yaşamı boyunca her biri belli bir temel kriz içeren 8 adet gelişim aşamasından geçer. Aşamalar ve temel krizler:
1-Bebeklik (0-1 yaş), Güven vs. Güvensizlik
2-Erken Çocukluk (1-3 yaş), Özerklik vs. Şüphe ve utanç
3-Oyun Dönemi (3-6 yaş), Girişim vs. Suçluluk
4-Okul Çağı (6-12 yaş), Çalışkanlık vs Aşağılık duygusu
5-Ergenlik (12-18 yaş), Kimlik vs. Rol karmaşası
6-Genç Yetişkinlik (18-40 yaş), Yakınlık vs. Yalıtılmışlık
7-Orta Yetişkinlik (40-65 yaş), Üretkenlik vs. Durgunluk
8-Yaşlılık (65+ yaş), Benlik bütünlüğü vs. Umutsuzluk
Danny ve Sandy arkadaş gruplarına yaşadıkları yaz aşkını anlatırlar. Sandy romantik bir deneyim olarak anlatırken, Danny daha çok fiziksel bir ilişki olduğunu söyler ama aslında Danny de ilişkilerini Sandy gibi görmektedir. Danny’nin çetedeki arkadaşlarıyla ilişkisi ve koruması gereken “sert erkek” imajı yüzünden Sandy ile ilişkileri karmaşık bir hal alır. Danny, Sandy’e karşı hislerini ifade etmekte zorlanır ve arkadaşlarına karşı imajını korumaya çalışırken ona uzak davranır. Buradan yapabileceğimiz çıkarım, ergenlikte maruz kalınan toplumsal baskı ve toplum tarafından idealize edilmiş cinsiyet rollerinin dayatılması bireylerin düşünce ve davranışlarını etkileyebileceğidir.
Ergenlik Döneminde Uyum Sağlama İsteği ve Kimlik Arayışı
Sandy okuldaki Pink Ladies isimli kız grubuyla arkadaş olur ancak bu sosyal çevreyle pek uyumlu değildir. Sandy her ne kadar karakterine zıt düşse de Pink Ladies üyelerine benzemeye çalışarak Danny’nin sosyal çevresine ve sert imajına uyum sağlamaya çalışır. Sosyal açıdan yorumlarsak, Sandy’nin bu hareketi, ergenlerin ait olduğu grubun normlarına uyum sağlama isteğini gösterir.
Yanlışlarını düzeltmek ve Sandy’nin sevgisini kazanmak isteyen Danny, Sandy istediği için başarılı olduğu sporu bulmaya çalışır ve “sert erkek” imajını bir kenara bırakıp Sandy’nin sakin kişiliğine daha uyumlu davranmaya başlar. Sandy de Danny ve sosyal çevresine ayak uydurmak için tatlı ve masum kız imajını tamamen bir kenara bırakıp deri kıyafetleri ve havalı görünümüyle Danny’nin karşısına çıkar. Bu değişimler, Erikson’un Psikososyal Gelişim Teorisine göre, ergenlik döneminde yaşanan “Kimlik vs. Rol karmaşası” krizinin sonuçları olarak ana karakterlerin kendilerini yeniden tanımlamaları olarak değerlendirilebilir.
Sandy’nin filmin sonundaki değişimi toplumsal cinsiyet normlarını yıkmaya yönelik bir hareket mi yoksa sosyal çevreye uyum sağlama istediği midir, iki tarafa da çekilebilen bu konu tartışmaya açıktır. Ayrıca filmin ergenlikte kimlik arayışı ve toplumsal normları yıkmaya teşvik ederken değişim uğruna kendi kişiliğinden ödün vermeyi tebrik edilecek bir olay olarak göstermesi filmin eleştirilebilecek yönlerinden birisidir. Bu yönden bakınca, Grease filminden yapabileceğimiz bir çıkarım da ergenlik dönemindeki kimlik arayışının kişisel özgünlükle dengelenmesi gerektiği olabilir.
Grease, ergenlerin yaşadığı kimlik arayışını, sosyal çevreye uyum sağlama isteğini ve toplum tarafından ergenlere yapılan sosyal baskıyı hem eğlenceli hem de düşündürücü bir şekilde beyaz perdeye aktarmasıyla ergenlik dönemine dair kült filmler arasına girmiştir.
Stj. Psikolog Nazar OCAK
Pelen Psikoloji uzman kadrosuyla Yenişehir Kurtköy Pendik bölgesinde bireysel psikoterapi, online psikoterapi, çift-eş terapisi, ergen terapisi, kurumsal danışmanlık ve psikolojik test hizmetleri vermektedir.
コメント